| Prelekcja dra Dariusza Piotra Klimczaka | Dr Dariusz Piotr Klimczak w towarzystwie arystokratek: J.W. Hrabiny Alexandry Sandry Ady Oskarowej de Sage Tarnowskiej-Męcińskej – dziedziczki dóbr dukielskich oraz baronessy Kamilli Albertowej Bogackiej-Brożyny – filantropki i dziedziczki Korczyna k. Krosna |
Mieszkańcy Dukli w strojach z epoki
| Modlitwy szabasowe. | Tradycyjny piątkowy szabas. |
NIEPODLEGŁA WIELOKULTUROWA w DUKLI
Na zaproszenie prezesa Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Żydów Ziemi Dukielskiej „Sztetl Dukla”, Jacka Koszczana gościł na Konferencji Naukowej „Niepodległa Wielokulturowa”, dr Dariusz Piotr Klimczak – prezes Fundacji „Maximum” i członek krakowskiego Oddziału ZLP. W zabytkowych wnętrzach pałacu w Dukli, pobudowanego w ludwikowskim stylu „entre cour et jardin”, Dr Klimczak otworzył konferencję wygłaszając referat „Wielokulturowość niepodległej Rzeczypospolitej: mit czy rzeczywistość?”. Warto podkreślić, iż prelegentów przyjęła w pałacu obecna dziedziczka dóbr dukielskich, Jaśnie Wielmożna Pani Hrabina Alexandra Sandra Ada Oskarowa de Sage Tarnowska-Męcińska herbu Leliwa. Hrabina, odzyskawszy majątek rodowy w 2012 roku, z radością witała literatów, naukowców, duchowieństwo zakonne i starozakonne, w tym opata dukielskiego klasztoru benedyktynów, władze województwa, generalicję, przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych. Grawitujący w tych arystokratycznych sferach, dr Klimczak podkreślił, iż dawna Rzeczpospolita Obojga Narodów była w istocie konglomeratem wielokulturowym, w którym zamieszkiwali Polacy, Litwini, Rusini (Ukraińcy), Żydzi, Cyganie, Łemkowie, Karaimi, Niemcy, Holendrzy, Włosi, Węgrzy, Słowacy, Łotysze, Rosjanie etc. etc. Niemniej jednak nie mieli oni (oprócz warstwy szlacheckiej) przedstawicieli w Sejmie i politycznego znaczenia. Polska, która od początku swojej państwowości była zbiorowością wielu kultur i narodów, języków i religii kultywowała starożytną zasadę „Varietas delectat!” (z łac. „rozkosz różnorodności”). Samuel Adalberg nazwał ówczesną Polskę rajem dla Żydów (łac. Paradisum Iudaeorum), a szesnastowieczny rabin krakowski Mojżesz ben Israel Isserles twierdził, iż „Jeśliby Bóg nie dał Żydom Polski jako schronienia, los Izraela byłby rzeczywiście nie do zniesienia”. Wielowiekowe uwarunkowania historyczne na skutek niemieckiego barbarzyństwa i mordów zmieniła II wojna światowa czyniąc z Polski piekło dla Żydów (łac. Infernum Iudeorum). Obecnie, mniejszości narodowe i etniczne stanowią w Polsce zaledwie kilka procent ludności kraju. Rzeczpospolita Polska 2018 należy do tych państw europejskich, które mają najniższy odsetek mniejszości. Dr Klimczak podkreślił, iż „Polski Olimp literacki” zdobią obok Kochanowskiego, Mickiewicza, Sienkiewicza, znakomite nazwiska literatów żydowskiej proweniencji: Bolesław Leśmian (wł. Lesman), Antoni Słonimski, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Jan Brzechwa, Zuzanna Ginczanka etc. etc., a ze współczesnych: Wisława Szymborska, Stanisław Lem, żyjących: Adam Zagajewski, Stanisław Bryndza-Stabro, Anna Skoczylas, Ernest Bryll etc. etc. Nie jest to kwestia przypadku. Skoro wszyscy pochodzimy od Abrahama, może warto odszukać w sobie Żyda?
Dodajmy, iż w piątkowy wieczór, poprzedzający konferencję, celebrowano szabas, na którym nie zbrakło czulentu i tradycyjnej chałki (symbolizującej mannę z nieba). Błogosławieństwo wina i jego degustacja wprawiły gości w dobry nastrój. Nazajutrz, na Rynku Dukielskim występowały zespoły łemkowskie oraz grupy rekonstrukcyjne z okresu Austro-Węgier, do których dołączyli przebrani w stroje z epoki mieszkańcy Dukli oraz okolicznych włości. Uroczysty bankiet, na którym podano niekoszerne pardwy i tłuste kapłony, francuskie pasztety i polskie kotlety w towarzystwie potraw „parew” (z jidisz „obojętnych”), m.in. ryb, owoców, warzyw, dopełnił ideę („rozkoszy” tym razem dla podniebienia) wielokulturowości. Wielokulturowość może również królować na stołach, aczkolwiek, jak zalecali dukielscy rabini, ze względów zdrowotnych nie należy jeść ryb bezpośrednio po zjedzeniu mięsa.
W kuluarach, dr Klimczak dziękowawszy Hrabinie za zaszczyt obcowania w „błękitnokrwistym entourage’u”, usłyszał z „jaśnie ust”, iż Hrabina jest zawsze otwarta na krakowskich literatów, wszak jej pradziad, Stanisław hr. Tarnowski, piastował godność Jego Magnificencji rektora Uniwerystetu Jagiellońskiego. A i ona sama rada by gościć na swoich salonach, co prawda jeszcze nie tak wygalantowanych i odrestaruowanych, znakomitych poetów: „Na razie rezydujemy w pałacowej oficynie, do której gdy się wprowadziłam w 2015 roku, już po zgonie Papy, raczyłam dokonać wstrząsającego odkrycia: pod progiem drzwi wejściowych leżała pusta flaszka po wódce i… kupa, widomy znak degrengolady, do jakiej doprowadził nasz kraj i nasze rody komunizm” – westchnęła lekko graserując nobliwa dama.
Projekt „Niepodległa Wielokulturowa” zrealizowano przy wsparciu Marszałka Województwa Podkarpackiego z racji obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. W przytomności przedstawicielki władz samorządowych województwa podkarpackiego, vice-marszałkini Marii Kurowskiej, rabinów, księży katolickich oraz ks. Romana Jagiełły – kapłana denominacji narodowo-polsko-katolickiej, zmówiono modlitwę ekumeniczną na kirkucie żydowskim w Dukli, zamykając w ten sposób bogaty program wielokulturowej konferencji. Uczestników pożegnano tradycyjnym przesłaniem pokoju: SHALOM!
Link do programu konferencji: https://krosno24.pl/wydarzenia/niepodlegla-wielokulturowa-konferencja-w-dukli-w373
